استان کرمان
کِرمان یکی از استان‌های ایران و مرکز آن کلانشهر کرمان است. استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته و جمعیت آن در سال ۱۳۹۵ و بر اساس آمار مرکز آمار ایران برابر با ۳،۱۶۴،۷۱۸ تن بوده‌است. کرمان با دربر گرفتن بیش از ۱۱ درصد از وسعت ایران یکی از پهناورترین استان‌های ایران می‌باشد.[۲] کرمان نهمین استان پرجمعیت کشور محسوب میشود. کرمان از استان‌های مهم و تاریخی کشور به حساب می‌آید. استان کرمان مرکز جنوب‌شرق کشور است و به نوعی مرجع صنعتی، فرهنگی، سیاسی، کشاورزی دانشگاهی-علمی، مذهبی و سایر شاخص‌ها در میان استان‌های منطقه جنوب شرق کشور است. استان کرمان همچنین بیش از ۶۶۰ اثر ملی ثبت شده دارد و از استان‌های تاریخی ایران است.[۳] استان کرمان پنج اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو دارد و رتبه نخست ایران را از این حیث دارد.[۴]مرکزاستان کرمان، کلانشهرکرمان است که مهمترین شهرجنوبشرق کشور و از شهرهای بزرگ ایران محسوب می شود.شهر لاله زار در استان کرمان با ارتفاعی بین ۲۷۷۵ تا ۳۰۰۰ متر از سطح دریا بلندترین شهر و بام ایران است.
ریشه نام کرمان
کرمان در گذشته نام‌های دیگری چون بوتیا، کرمانیا، کارمانا و گواشیر داشته‌است. نام کرمان را در کتیبه‌های داریوش می‌توان دید. در آنجا کرمان نام ناحیه‌ای است که از آن چوب یاک برای کاخ‌های هخامنشی حمل میشود. نوشته‌های یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیره‌ای از پارسیان گفته‌اند. از ریشه کر (کر به اوستا و کری به سانسکریت) چندین واژهٔ سانسکریت در دست است و بر این مبنا چند فرض در رابطه با معنای واژهٔ کرمان در دست است:
- کرمن به معنی کار و کوشش و وظیفه و نیز کارکن و کوشا، کرمینه به معنی ماهر و استاد، کرمان بندا به معنی کاربنده یا وظیفه‌شناس و واژه‌های دیگر که از کرمان ساخته شده‌اند، همه معنی کار و کوشش را می‌رسانند و بنابراین کرمان به معنای سرزمین کوشش و کار است.
- ریشهٔ دیگر کر که به اوستایی «کر» به سانسکریت «کری» تلفظ میشود و به معنی بریدن و کشتن و جنگیدن است و واژه‌های کارد، پیکار و کارزار نیز از آن است که بر این مبنا کرمان به معنای سرزمین جنگ و پیکار است.
- فرض سوم این است که کرمان واژه‌ای اسطوره‌ای است و از واژهٔ کریمان پدر نریمان گرفته شده‌است. چنان‌که در فرهنگ آنندراج می‌خوانیم: کریمان پدر نریمان آن شهر را به نام خود بنا نهاده. بر این مبنا باید فرض کرد که در اوستا و سانسکریت، کرمان به معنای کوشا، و نریمان به معنای مردانه باشد.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]
- به باور فریدون جنیدی پژوهشگر زبان‌های باستانی و ایران‌شناس، واژهٔ کرمان از کِر به معنای کوه و مان (پسوند مکان) تشکیل شده و به معنای سرزمین کوهستانی است که با توجه به موقعیت کوهستانی شهر و استان کرمان بیش از دیگر فرضیه‌ها مقرون به واقعیت می‌نماید.[۱۶]
 |
|
| مرکز | کرمان |
|---|---|
| مساحت | ۱۸۱٬۷۸۵ کیلومترمربع |
| جمعیت (۱۳۹۵) | ۳،۱۶۴،۷۱۸تن[۱] |
| تعداد شهرستان‌ها | ۲۳ |
| منطقه زمانی | IRST (گرینویچ+۳:۳۰) |
| -تابستان (دی‌اس‌تی) | IRDT (گرینویچ+۴:۳۰) |
| ا | |
مکان های گردشگری و دیدنی کرمان
مکان های گردشگری و دیدنی کرمان
استان کرمان در جنوب شرقی کشور عزیزمان واقع شده است. این استان پیشتر با نام های کارمانیا، ژرمانیا، کرمانیا، کریمان، کارمانی، کرمانی و بوتیا نامیده می شده است برخی از جغرافیادانان، نام قدیم کرمان را گواشیر خوانده‌اند.
به گزارش تالاب این استان هم مانند سایر استان های دیگر کشور جاذبه های گردشگریمتعددی دارد اما آنچه بیش از همه در خاطر گردشگرانی که به کرمان گام می گذارند می ماند میهمان نوازی و خونگرمی مردمان این دیار کویری است که آنچنان با گردشگران برخورد می کنند که انگار سالهاست ایشان را می شناسند.
کلمپه، قاووت، فالوده کرمانی، قالی کرمانی، پته، ادویه جات، زیره، حنا، پسته، ظروف مسی، چنگمال، کماچ سهن، سوهان زرند، مسقطی مخصوص سیرجان از جمله سوغات های استان کرمان است.
استان کرمان دارای آب و هوای متنوعی است. مثلاً در قسمت‌های شمالی که نزدیک کویر است، آب و هوای خشک و کویری، و در قسمت جنوبی آب و هوایی معتدل و دلپذیر دارد.
دیدنی های کرمان
قلعه دختر و قلعه اردشیر
قلعه دختر از قدیمی ترین آثار تاریخی در شهر كرمان است . این قلعه كه در بیشتر تواریخ به نام قلعه كوه آمده و در مشرق كرمان برافراز صخره هیی از سنگ قرار گرفته است.
ساختمان های این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می شود. قسمتی كه بر فراز قلعه نسبتا مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقا قلعه كوه نامیده می شد و كاملا به علت وضعیت طبیعی از قلع دیگر مجزاست . قسمت دوم بر تپه كوتاه تری قرار دارد و به قلعه دختر موسوم است . قسمتی از این قلعه اردشیر شهرت دارد . قلعه اردشیر در بالای تپه مرتفعی واقع شده كه تا سطح جلگه قریب پانصد پا ارتفاع دارد.
از قطعات كاشی كه در محوطه قلعه دیده شده بر می آید كه بعضی از ساختمان های آن علاوه بر جنبه های نظامی ، جنبه بزمی نیز داشته و هنر و ذوق در تزیین آن دخالت كرده است .
مسجد ملک
مکان های گردشگری و دیدنی کرمان
این مسجد که در بافت قدیم شهر كرمان در محله ای موسوم به شاه عادل بنا شده یكی از قدیمیترین و بزرگترین مساجد ایران و كرمان است كه سابقه تاریخی آن به قرن 5 میرسد این مسجد با شبستانهای متعدد و صحن وسیع جاذبه تاریخی خود را حفظ كرده است وجود برج آجری و سه محراب گچ بری شده حكایت از قدمت و دیرینگی این مسجد دارد.
این مسجد در زمان تورانشاه سلجوقی ساخته شده است چنانچه در سمطالعلی آمده است :
ملك قاوردین جعفر بیگ داودبن میكائیل در ملك بروجحر كرمان و شیراز و عمان و ماهیانی در شبانكاره نافذ امر ونهی شد و بعد از انطوا بساط دولت او پسرش سلطانشاه وارث اعمار و اعمال او گشت و پس از آنكه ده سال از ملك و سلطنت مقرون باین و استقامت تمتع یافت جهان را وداع كرد و برادرش ملك نیكوكار معدلت شعار عماد و الدنیا و الدین ملك تورانشاه تاج و تخت را بزیور فرطلعتش آرایش داد و درست تمام عیار سلطنتش سكه و الهام ولایت داشت و محیای زیبای مملكتش بگلغونه كرامت و تایید مورد بود و جامع ظاهر شهر كرمان و رباط تورانشاهی و غیر هامن بقاع الخیر و ابواب الخیر افراشته و بنا كرده معمار در عدل گستری و رعایت پروری گذرانید به بهشت عدن خرامید سلاله مطعون و نتیجه ملعونش ایرانشاه كه پدر چون خاكستر از آتش آمده حاكم شد .
یخدان مؤیدی
یخدان مؤیدی از آثار تاریخی شهر کرمان است.
عناصر تشکیل دهندة یخدانها عبارت‌اند از: مخزن, حصار, استخر و چالة یخ. پلان مخزن دایره شکل است که گنبدی از نوع “بَستو” بر روی آن احداث کرده اند. حصار آن نسبتاً بلند و 12 متر ارتفاع دارد. مصالح بنا خشت خام و ملات گل است. کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده است. این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده و نام «مؤیدی» از آن نظر است که قنات مشهور به قنات مؤیدی آب آن را تأمین می نموده است.
باغ شاهزادهٔ ماهان
باغ شازده (شاهزاده) یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران محسوب میشود. این باغ در حدود ۴ کیلومتری شهر ماهان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد.
این باغ به دستور عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه . ق تا ۱۳۰۹ ه. ق) ساخته شد و با مرگ وی نیز بنای آن نیمه تمام رها شد. گفته میشود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنّایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده است. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶ خورشیدی است.
آتشکده و موزه زرتشتیان کرمان
تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان جهان در آتشکده شهر کرمان جای دارد.
فکر بنیانگذاری موزه مردم‌شناسی زرتشتیان کرمان از سال 1362 همراه با بنیانگذاری کتابخانه انجمن زرتشتیان کرمان جان گرفت.
ساختمان موزه در دههی 1370 به کوشش بهدینان فرزانه، هرمزدیار اشیدری و مهیندخت سیاوشیان پی ریزی و در سال 1380 پایان یافت.
از كهن‌ترین اشیاء این موزه یک جلد کتاب دستنویس گات‌ها با پیشینه‌ی بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده 1207 است.
از بخش‌های ارزشمند این موزه بخش فرتور و اسناد است که فرتورهای انجمن ناصری زرتشتیان کرمان و رفسنجان و فرتورهای سرشناسانی چون ارباب کیخسرو شاهرخ، میرزا برزو آمیغی، کشور خانم و پوراندخت در بین آنها ارزش بسیاری دارد.
بخشی از این موزه به انواع آتشدان، روغن سوز، پیهسوز و چراغ لاله را اختصاص داده شده است.
لباس‌های زنانه‌ای با دیرینگی 50 تا 150 سال و پیشینهای که در اسناد هخامنشی تا ساسانی دیده میشود، گویای پوشش زنان زرتشتی است. مخنا، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزی شده از انواع آن بوده و زیبایی ویژه‌ای دارند.
آرامگاه مشتاق علیشاه
گنبد مشتاقیه که به سه گنبد نیز شهرت دارد، از آثار دوران قاجار در شهر کرمان است که در گذشته در جوار قبرستان کهنه و خارج از حصار شهر قرار داشته است. این محوطه ابتدا مزار میرزاحسین‌خان جد اعلای سادات معروف به میرحسینی کرمانی بوده است. مشتاق در سال ۱۲۰۶هجری قمری به جرم آن‌که قرآن را با نوای سه‌تار مى‌خواند، سنگسار شد و جسد او را در کنار مقبره میرزا حسین خان دفن کردند که اینک این مزار معروف به مشتاقیه است. سه گنبد در سال ۱۲۶۰ قمری بر روی قبور مشتاق علیشاه، شیخ اسماعیل و کوثرعلیشاه بنا گردید. آثار تزئینی مجموعه مشتاقیه که در قرن اخیر ساخته شده است شامل کاشی‌کاری، نقاشی، گچبری، کاربندی و مقرنس می‌باشد.
منبع : بانکی دات ای ار
آشنایی با مکان های دیدنی استان کرمان (عکس)
استان کرمان با سه میلیون نفر جمعیت، در جنوب شرقی ایران قرار گرفته است. کرمان از استان‌های مهم و تاریخی ایران به حساب می‌آید. در این گالری تنها گوشه‌ای از زیبایی‌های این استان به تصویر کشیده شده است.
ارگ بم
ارگ بم قدیمیترین و بزرگترین بنای خشتی جهان است که درشهر بم واقع شده است. این بنا که در زلزله مرگبار پنجم دی ماه ۱۳۸۲، نیمه ویران شد. از آن زمان بازسازی این مجموعه عظیم آغاز شد.
باغ شاهزاده ماهان
این باغ در سال ۱۲۹۷ هجری قمری توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، شاهزاده قاجار و حاکم کرمان، طی یازده سال (۱۲۹۸ه.ق تا ۱۳۰۹ه.ق) بنا شد. اما با مرگ وی بنای آن نیمه‌تمام رها شد. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶ خورشیدی است.
روستای میمند
میمند در ۳۶ کیلومتری شهرستان شهربابک قرار دارد و مجموعه‌ای از ۴۰۰ خانه، مسجد، حسینیه، حمام و مدرسه است که همگی در دل کوه کنده شده‌اند فصول مناسب برای بازدید از این روستا بهار و تابستان است.
حمام گنجعلی‌خان
این حمام یکی از شاهکارهای معماری عصر صفویه است. سردر این حمام، به خط علیرضا عباسی خوش‌نویس معروف عصر صفویه است. این حمام از سرسرا، دالان، رخت کن، هشتی و گرم‌خانه تشکیل شده است.
میدان گنجعلی‌خان
این میدان محوریت مجموعه گنجعلی‌خان را برعهده دارد که در سه طرف آن بازار مسگری و بازار گنجعلی‌خان واقع شده و در گذشته به عنوان بارانداز و محل خرید و فروش کالاهایی بود که از اطراف و اکناف به کرمان وارد می‌شد.
گنبد جبلیه
این گنبد که به گنبد گبری نیز معروف است در عصر ساسانی و قبل از اسلام بنا شده است. گنبد جبلیه که تنها بنای سنگی کرمان است بر اساس یک افسانه با خمیر شیر شتر ساخته شده و در شرق شهرکرمان قرار دارد.
باغ سنگی سیرجان
این باغ که از شاهکارهای تاریخی است، در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان قرار دارد و به دست فردی ناشنوا به نام درویش خان گنگ اسفندیارپور حدود ۳۵ سال پیش ساخته شده است.
آبشار راین
شهر راین یکی از ییلاق‌های دیدنی استان کرمان است که در فاصله ۱۱۰ کیلومتری مرکز این استان قرار دارد. این ییلاق در دامنه کوه هزار بلندترین قله استان و سومین قله بلند ایران قرار دارد که یکی از جاذبه‌های آن، آبشار این شهر است.
ارگ راین
ارگ رایِن یکی از بزرگترین بناهای خشتی جهان است. این بنای تاریخی بزرگ با مساحتی بیش از ۲۲ هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم است که هرساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. ارگ راین در جنوب غربی شهر کنونی راین در استان کرمان ایران قرار دارد.
بازار بزرگ کرمان
بازار کرمان یکی از مهمترین بازارهای ایرانی به شمار می‌رود که مجموعه‌های با ارزشی را در خود دارد از جمله مجموعه گنجعلی خان، ابراهیم خان، وکیل و…
قلعه دختر
قلعه دختر یا آتشکده آناهیتا (ناهید) که به قلعه کهنه نیز مشهور است، بر فراز تپه های مرتفع شرقی شهر کرمان قرار دارد و از دوران پیش از ورود اسلام به ایران به یادگار مانده است. مصالح به کار رفته در این قلعه تنها خشت خام و گل رس است. بقایای قلعه دختر دورنمای گذشته دراز این شهر و نام آن (آتشکده آناهیتا) یادآور پرستش آناهیتای باستانی، ایزد آب و باروری است.
مسجد ملک
این مسجد که در بافت قدیم شهر كرمان در محله‌ای موسوم به شاه عادل بنا شده است، یكی از قدیمیترین و بزرگترین مساجد ایران و كرمان است كه سابقه تاریخی آن به قرن پنجم میرسد. این مسجد با شبستانهای متعدد و صحن وسیع جاذبه تاریخی خود را حفظ كرده است. وجود برج آجری و سه محراب گچبری شده حكایت از قدمت و دیرینگی این مسجد دارد.
یخدان‌های کرمان
یخدان مویدی در اواخر دوره صفویه بنا شده و قنات مؤیدی آب آن را تأمین می‌کرده است. یخچال زریسف نیز مربوط به دوره قاجار است و در کرمان در خیابان زریسف واقع است. عناصر تشکیل‌دهنده‌ی یخدانها عبارت‌اند از: مخزن، حصار، استخر و چاله یخ.
آتشکده و موزه زرتشنیان
تنها موزه¬ مردم¬شناسی زرتشتیان جهان در آتشکده¬ شهر کرمان جای دارد.از کهن‌ترین اشیاء این موزه یک جلد کتاب دست¬نویس گات‌ها با پیشینهٔ بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده ۱۲۰۷ است. بخشی از این موزه به انواع آتشدان، روغن‌سوز، پیه¬سوز و چراغ لاله اختصاص داده شده است.
آرامگاه مشتاق‌علی‌شاه
گنبد مشتاقیه که به سه گنبد نیز شهرت دارد، از آثار دوران قاجار در شهر کرمان است که در گذشته در جوار قبرستان کهنه و خارج از حصار شهر قرار داشته است. درویش مشتاق در سال ۱۲۰۶هجری قمری به جرم آن‌که قرآن را با نوای سه‌تار مى‌خواند، سنگسار شد و جسد او را در کنار مقبره میرزا حسین خان دفن کردند. در سال ۱۲۶۰ قمری سه گنبد بر روی قبور مشتاق علیشاه، شیخ اسماعیل و کوثرعلیشاه بنا گردید.
آثار و بقایای دایناسورها در کرمان
استان کرمان یکی از معدود نقاط ایران است که در آن بقایای جانداران خشکی‌زی دوران‌های گذشته زمین‌شناسی مشاهده شده‌است. در جریان پی‌جویی دایناسورها توسط تیم مشترک ایران-برزیل که در نواحی شمال کرمان صورت گرفت، نخستین آثار اسکلتی دایناسورها شامل یک دندان دایناسور گوشت‌خوار مورد شناسایی قرار گرفت. قبل از آن هم، نزدیک به ۴۰ سال پیش، محققان فرانسوی مقداری از بقایای یک دایناسور را در حوالی کرمان کشف کردند.
حمام وکیل کرمان
یکی دیگر از حمام‌های سنتی و تاریخی شهر کرمان، حمام وکیل است که اولین بخش از مجموعه وکیل به حساب می‌آید. این بنا براساس معماری زندیه ـ قاجاریه و با تقلید از حمام گنجعلی‌خان در سال ۱۲۷۰ هجری قمری ساخته شد. سرامیک و کاشیکاری‌های زیبای این حمام که از کف تا سقف امتداد یافته است، فضای داخلی حمام را بسیار زیبا و چشم‌نواز کرده است.
آرامگاه شاه نعمت‌الله
آرامگاه یا آستانهٔ شاه نعمت‌الله ولی در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان در شهر ماهان واقع شده است. هستهٔ اولیهٔ این بنا گنبدی منفرد بود که در سال ۸۴۰ هجری و به دستور احمدشاه دکنی ساخته شد و به تدریج گسترش یافت. این بنا ۳۲۰۰۰ مترمربع مساحت دارد و از چندین صحن تشکیل شده است، شامل صحن‌های اتابکی، وکیل الملکی، حسینیه، میرداماد و بیگلربیگی.
مقبره پیرجارسوز
تاریخ ساخت این بنا مربوط به قرن هشتم هجری قمری است و در بردسیر و در ۴۳ کیلومتری کرمان قرار دارد. این مقبره دارای گنبد دو پوشه آجری و پلان مربع شکل می‌باشد. در درون بنا تزئینات گچبری مقرنس کاری و خطوط کوفی دیده میشود. اصل بنا سه طبقه ساخته شده و نمای کلی آن آجر است.
کویر شهداد
یکی از کویرهای زیبای دنیا با کلات‌های منحصربه فردش در منطقه شهداد کرمان قرار دارد. قدیمیترین پرچم فلزی جهان در کاوش‌های سال ۱۳۵۰ در این منطقه یافت شد. کویر شهداد بخشی از کویرلوت به شمار می‌رود.
تخت درگاه قلی‌بیگ
تخت درگاه قلی‌بیگ، مقبره یکی از نوادگان بهرام بیگ به نام درگاه قلی بیگ است. درگاه قلی بیگ از امرای اواخر دوره صفویه و رییس ایل افشار در کرمان بوده‌است. عمارتی است که در جنوب شرقی شهر کرمان و در زاویه جنوبی کوه قلعه دختر قرار دارد.
ارگ ساسانی انار
شهرستان انار در شمال استان کرمان قرار دارد. در مرکز این شهر کهن یک ارگ تاریخی قرار دارد. مساحت این ارگ ۱۱هزار و ۱۷۹ متر مربع است. تاریخ احداث این بنا بر اساس گزارش ثبتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، به دوره‌های پیش از اسلام برمی‌گردد. این ارگ در دوره صفویه بازسازی شده و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است.
